Potrącenie wzajemnych wierzytelności przez kontrahentów a przychody i koszty podatkowe

ODPOWIEDŹ

Warunki na jakich możliwe jest rozliczenie się z kontrahentem w formie potrącenia wzajemnych wierzytelności określone są albo w umowie zawartej pomiędzy kontrahentami, której przedmiotem jest taka forma wzajemnych rozliczeń – potrącenie umowne albo w art. 498 § 1 Kodeksu cywilnego - potrącenie jednostronne (ustawowe). Taki sposób rozliczenia nie skutkuje powstaniem szczególnych sytuacji mających wpływ na powstanie przychodów podatkowych i kosztów uzyskania przychodu. Zastosowanie będą tu miały ogólne przepisy dotyczące momentu powstania przychodu wynikające z art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dotyczące potrącalności kosztów uzyskania przychodów określone w art. 22 ust. 6b tej ustawy.

UZASADNIENIE

W prowadzonej działalności gospodarczej zdarzają się powiązania, w której kontrahenci są dla siebie jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem. Wówczas możliwe jest potrącenie wzajemnych wierzytelności, określane w prawie cywilnym potrąceniem. Instytucja ta uregulowana została w art. 498 – 505 k.c. Zgodnie z art. 498 § 1 gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym. Potrącenie oparte na powyższym przepisie określa się w doktrynie potrąceniem ustawowym zwanym również jednostronnym. Polega ono na złożeniu przez zainteresowaną stronę oświadczenia woli o dokonaniu potrącenia, która ma prawnokształtujący skutek w postaci wzajemnego umorzenia obu wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej – art. 498 § 2 k.c. Inną formą potrącenia jest potrącenie umowne, którego podstawą jest umowa zawarta pomiędzy stronami. Skutek potrącenia umownego jest taki sami jak potrącenia jednostronnego. Potrącenie ma na celu ułatwienie realizacji wzajemnych świadczeń, poprzez odstąpienie od bezpośredniego świa...