Podatek u źródła

Czym jest podatek u źródła?

Podatek u źródła jest formą podatku dochodowego (od osób prawnych i fizycznych) od przychodów osób zagranicznych z tytułów wymienionych w przepisach ustaw podatkowych od podatku dochodowego. Podatkiem tym obciążony jest podmiot otrzymujący świadczenie, z tym że podatek ten pobiera podmiot wypłacający świadczenie. Podatek u źródła może być podatkiem zryczałtowanym, którego stawki podatkowe określają ustawy o podatku dochodowym albo może przyjąć stawki z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub na jej podstawie być z niego zwolnionym.

Jak pobrać kwotę zryczałtowanego podatku u źródła?

Podatek u źródła pobierany jest od niektórych dochodów uzyskiwanych w Polsce przez nierezydentów, będących osobami fizycznymi lub innymi podmiotami. W niektórych przypadkach jest on pobierany także od rezydentów. Przykładem jest wypłata dywidendy do podmiotu krajowego.
Nierezydenci na mocy przepisu art. 3 ust. 2 ustawy o p.d.o.p. oraz art. 3 ust. 2a ustawy o p.d.o.f. podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W myśl tego przepisu podatnicy, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej siedziby lub zarządu, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów, które osiągają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku przychodów objętych zryczałtowanym podatkiem u źródła ustawodawca w przepisach podatkowych wskazał na obowiązek naliczenia, pobrania i wpłacenia należnego.

Ważne
Przedsiębiorcy, którzy dokonują wypłaty takich przychodów, stają się na tej podstawie płatnikiem, o którym mowa w art. 8 Ordynacji podatkowej, ze wszystkimi konsekwencjami niewywiązania się z powierzonych jako płatnikowi obowiązków.

Dlatego w celu uniknięcia konsekwencji niewywiązania się z obowiązków płatnika przedsiębiorca musi prawidłowo rozpoznać tego rodzaju przychody. Płatnik, który nie wykonał nałożonych na niego obowiązków, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany, ale niewpłacony.
Przepisy ustawy podatkowej wprowadziły obowiązek pobrania podatku według stawki podstawowej w wypadku przekroczenia w danym roku kwoty ponad 2 mln zł wypłat na rzecz jednego podatnika.

Pamiętaj!
Nie ma tu znaczenia, że ustawa lub umowa międzynarodowa przewiduje prawo do niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź obniżonej stawki podatku. Oznacza to, że jeśli suma wypłat danego podmiotu (płatnika) na rzecz innego podmiotu (podatnika) nie przekracza w danym roku kwoty 2 mln zł, wówczas w dalszym ciągu płatnik może (już w momencie dokonania wypłaty) nie pobierać podatku, zastosować zwolnienie bądź obniżoną stawkę podatku.

Jednak w takim wypadku płatnik, przy zachowaniu należytej staranności, weryfikuje warunki niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia albo stawki podatku innej niż stawka „podstawowa”, która wynika z ustawy.
Jednocześnie, nawet po przekroczeniu ww. kwoty (2 mln zł w roku podatkowym w stosunku do jednego podatnika), może nadal stosować zwolnienia bądź stawkę z umowy międzynarodowej. Warunkiem jest złożenie oświadczenia WH-OSC (w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych) lub WH-OSP (w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych).
Takie oświadczenie powinno zawierać stwierdzenie płatnika, że:

• posiada dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania;
• po przeprowadzeniu weryfikacji – z zachowaniem należytej staranności – nie posiada wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności, które wykluczają możliwość zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
   

Oświadczenie płatnik składa najpóźniej w dniu wypłaty należności. W wypadku kolejnych wypłat jest ono skuteczne do końca drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono to oświadczenie. Dodatkowo płatnik, w terminie do 7. dnia po tym okresie, składa oświadczenie potwierdzające spełnienie ww. przesłanek. Jeżeli go nie złoży, wpłaca podatek z odsetkami za zwłokę.
W wypadku gdy płatnik pobierze podatek od kwoty przekraczającej 2 mln zł, podatnik może odzyskać różnicę między kwotą pobraną a kwotą należną, z uwzględnieniem przysługujących mu preferencji w postaci prawa do zwolnienia bądź obniżonej stawki podatku. W tym celu składa drogą wyłącznie elektroniczną wniosek o zwrot podatku WH-WCZ (w wypadku podatku CIT) albo WH-WPZ (w wypadku podatku PIT).

Świadczenia podlegające opodatkowaniu podatkiem u źródła

Katalog przychodów podlegających zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu u źródła jest wymieniony w art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. oraz art. 29 ust. 1 ustawy o p.d.o.f.
W myśl powyższych przepisów przychodami od których pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy u źródła są:

• odsetki,
• prawa autorskie lub prawa pokrewne, prawa do projektów wynalazczych, znaki towarowe i wzory zdobnicze, w tym również ze sprzedaży tych praw,
• należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego,
• użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, w tym także środka transportu,
• informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how),
• opłaty za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• świadczenia: doradcze, księgowe, badanie rynku, usługi prawne, usługi reklamowe, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
• należności z tytułu opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych,
• uzyskane przychody na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej,
• dywidendy,
• udziały w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   

Stawki podatku u źródła

Przepisy ustaw podatkowych od powyższych przychodów określają następujące stawki podatku:

• 10% z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów oraz uzyskanych na terytorium RP przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej,
• 19% od dywidendy oraz z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• 20% od pozostałych przychodów.
   

W wypadku przychodów wymienionych w art. 21 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. oraz w art. 29 ust. 1 ustawy o p.d.o.f. istnieje możliwość zastosowania niższych stawek podatkowych. Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o p.d.o.f. i art. 21 ust. 2 ustawy o p.d.o.p. przepisy dotyczące opodatkowania podatkiem dochodowym u źródła stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ważne
Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania miejsca siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji – art. 26 ust. 1 ustawy o p.d.o.p. i art. 29 ust. 2 zdanie drugie ustawy o p.d.o.f.

Certyfikat rezydencji podatkowej

Przepisy ustaw dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych nakazują przy wymiarze podatku uwzględniać postanowienia umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska. Aby możliwe było zastosowanie postanowień konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, niezbędny jest certyfikat rezydencji podatkowej.

Ważne
Certyfikat rezydencji podatkowej to dokument potwierdzający, że dany podmiot jest rezydentem podatkowym określonego kraju. Według przepisów zawartych w ustawach o podatku dochodowym certyfikat rezydencji to zaświadczenie o miejscu zamieszkania (w wypadku osoby fizycznej) lub siedziby (w wypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej) podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca siedziby lub zamieszkania podatnika (art. 4a pkt 12 ustawy o p.d.o.p. oraz art. 5a pkt 21 ustawy o p.d.o.f.).

Z treści przytoczonej powyżej definicji wynika, iż certyfikat rezydencji jest dokumentem, który winien spełniać poniższe przesłanki:

• potwierdzać miejsce rezydencji podatnika dla celów podatkowych – w wypadku osób prawnych tym miejscem jest jego siedziba, treść certyfikatu musi wskazywać, iż siedzibą firmy lub miejscem zamieszkania osoby fizycznej był wskazany w certyfikacie adres w dniu wypłaty przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.d.o.p. lub art. 29 ust. 1 ustawy o p.d.o.f.;
• wydawcą takiego dokument jest organ administracji podatkowej państwa, w którym podatnik ma siedzibę lub miejsce zamieszkania (w przypadku wypłaty na rzecz osób fizycznych).
   

Certyfikat rezydencji spełniający ww. przesłanki potwierdza, że na moment jego wydania bądź przez okres w nim wykazany, wynikający z niego stan faktyczny w postaci potwierdzenia miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika na terenie państwa, którego organ administracji wydaje niniejszy certyfikat, jest zgodny z ewidencją bądź rejestrem prowadzonym przez ten organ lub z innymi danymi znajdującymi się w jego posiadaniu.
Przepisy podatkowe nie określają formy, w jakiej certyfikat powinien być wystawiony. O formie certyfikatu rezydencji wydawanego przez organ zagranicznej administracji podatkowej decydują przepisy wewnętrzne danego państwa. 
Jeżeli na podstawie wewnętrznych przepisów tego państwa właściwy organ podatkowy może wydać certyfikat rezydencji, który dotyczy więcej niż jednego podatnika (np. wspólników spółki komandytowej), a z jego treści wynika, że wszystkie wymienione w nim osoby fizyczne mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w tym kraju,...