Zaliczenie do przychodów pracownika kosztów noclegów i wyżywienia poniesionych przez pracodawcę

ODPOWIEDŹ

W sytuacji gdy otrzymane przez pracownika nieodpłatne świadczenie stanowi świadczenie pracodawcy, na które pracownik wyraził zgodę, które zostało spełnione w jego interesie i oznacza realne przysporzenie mu korzyści, na pracodawcy ciążyć będą obowiązki płatnika podatku dochodowego. Powyższe wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 roku.

Oddelegowania nie można utożsamiać z pracą mobilną (np. w przypadku przedstawicieli handlowych) jeżeli charakter wykonywanej pracy w miejscu oddelegowania nie polega na stałym przemieszczaniu się. Stąd, w sytuacji, gdy pracodawca – mimo braku ciążącego na nim obowiązku nałożonego przepisami powszechnie obowiązującego prawa pracy – zapewni oddelegowanemu pracownikowi bezpłatny nocleg poprzez wynajęcie hotelu pracowniczego, pokoju hotelowego, lub mieszkania (na cele zbiorowego lub indywidualnego zakwaterowania), to wartość tego świadczenia stanowi dla pracownika przychód z innych nieodpłatnych świadczeń. Jeżeli przedsiębiorca jest w stanie wykazać, że wydatki na nocleg i wyżywienie pracowników nie zostały poniesione w interesie pracowników za ich zgodą, a pracodawcy i nie stanowią one wymiernego, przypisanego indywidualnemu pracownikowi przysporzenia, wówczas może on odstąpić od naliczenia i pobrania podatku dochodowego od tych świadczeń.

UZASADNIENIE

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Według art. 10 ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta. Art. 12 ust. 1 stanowi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. W myśl art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o pdof wartość pieniężną świadczeń, których przedmiotem są usługi zakupione ustala się według cen nabycia. Natomiast zgodnie z treścią ust. 1 powyższego artykułu, w przypadku świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń przychód powstaje w momencie ich otrzymania. Powyższe oznacza, że świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia – w przeciwieństwie do pieniędzy i wartości pieniężnych – są traktowane, jako przychód wyłącznie pod warunkiem, że zostały przez podatnika otrzymane, co ma wskazywać na bezwzględnie realny charakter tego rodzaju świadczenia.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują pojęcia nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o pdof, jednakże było ono przedmiotem interpretacji podatkowych i orzecznictwa sądowego. Podkreślić również należy, że problematyka definicji pojęcia inne nieodpłatne świadczenia była przedmiotem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. sygn. akt K 7/13. Trybunał Konstytucyjny w powyższym wyroku, w podsumowaniu wywodu dotyczącego powyższej problematyki, uznał, iż za przychód pracownika z tytułu „innych nieodpłatnych świadczeń”, o których mowa w art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą być uznane takie świadczenia, które:

1. po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

2. po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,

3. po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego inne nieodpłatne świadczenia na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód w rozumieniu ww. ustawy tylko pod warunkiem, że rzeczywiście spowodowały zaoszczędzenie przez niego wydatków. Ustalenie tej okoliczności za...