Wydatki związane z wcześniejszym zakończeniem umów handlowych oraz finansowych… – czy są kosztami podatkowymi?

Odpowiedź

Z klauzulą abuzywną w umowie mamy do czynienia w wypadku, gdy określone zapisy są niekorzystne dla konsumenta oraz przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, z wyłączeniem ceny. Z kolei umowy adhezyjne to takie, gdzie warunki umowne są określone przez silniejszą stronę umowy i albo zostają zaakceptowane przez kontrahenta, albo do zawarcia umowy w ogóle nie dochodzi. Co do kosztów podatkowych działalności gospodarczej należy wskazać, że jeżeli ustawa enumeratywnie nie wyłącza danego wydatku, to stosuje się zasadę ogólną. W jej wypadku należy wykazać związek przyczynowy pomiędzy poniesionym kosztem a możliwym do osiągnięcia albo zachowania, albo zabezpieczenia przychodem. Poniesienie dodatkowych opłat umownych pozwala na zachowanie źródła przychodu i nawiązuje do tzw. wykładni gospodarczej wskazywanej w tego typu przypadkach przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Uzasadnienie

Zagadnienie klauzul abuzywnych zostało uregulowane w Kodeksie cywilnym w art. 3851 –3855. Ustawodawca wskazał dwie szczególnie chronione grupy, tj. konsumentów oraz jednoosobowych przedsiębiorców. Treść art. 3855 k.c. wskazuje, że „przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 3851–3853, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej”. Z kolei definicja klauzuli abuzywnej została sformułowana w art. 3851 § 1 i 3 k.c: „postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne) ”. Trzeba jednak podkreślić, że ochrona konsumenta i jednoosobowego przedsiębiorcy nie dotyczy postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Dalej § 3: „Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta”.
Umowa adhezyjna to z kolei określenie łączące się często z klauzulami abuzywnymi, gdzie wzór umowy jest określony przez „silniejszego” kontrahenta i albo „słabsza” strona zaakceptuje zapisy, albo w ogóle nie dochodzi do zawarcia umowy.

Pamiętaj!
Niewątpliwie umowy leasingu czy umowy z dużymi podmiotami gospodarczymi mają praktycznie zawsze charakter umów adhezyjnych (jest określony jeden dla wszystkich kontrahentów wzorzec umowy), przy czym spółki kapitałowe nie podlegają takiej ochronie. 

Jest to m.in. wynik założenia, iż osoby pełniące charakter członków zarządu wyk...