Dobrowolne umorzenie udziałów bez wynagrodzenia

Stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 stycznia 2023 r., nr 0112-KDWL.4011.1033.2022.1.JK

Sytuacja podatnika

A Sp. z o.o. (dalej: „Spółka umarzająca” lub „Spółka”) jest spółką kapitałową, będącą podatnikiem podlegającym w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT, Dz. U. 2021.1800 t.j. z dnia 2021.10.04), a także czynnym podatnikiem VAT. Spółka umarzająca, jest spółką celową, która została powołana w celu realizacji projektu deweloperskiego w (…).

Wspólnikami Spółki umarzającej są dwie spółki – B Sp. z o.o. (dalej: „Wspólnik 1”), oraz sp. k. (dalej: „Wspólnik 2”), a także osoba fizyczna – Pan J.P. (dalej: „Wspólnik 3”). Wspólnik 1 oraz Wspólnik 2 są polskimi rezydentami podatkowymi oraz podobnie jak Spółka, podlegają (i w momencie zaistnienia zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku będą podlegać) obowiązkowi podatkowemu zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o CIT od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy). Wspólnik 3 jest polskim rezydentem podatkowym dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych (dalej: „PIT”). Wspólnik 1, Wspólnik 2 i Wspólnik 3 nie są podmiotami powiązanymi kapitałowo w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT i art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.

Obecna struktura udziałów w Spółce przedstawia się następująco:

1. Wspólnik 1: 51% udziałów;
2. Wspólnik 2: 36,76% udziałów;
3. Wspólnik 3: 12,24% udziałów.

Wspólnicy Spółki umarzającej rozważają podjęcie czynności mających na celu zmianę proporcji udziałów w kapitale Spółki. W związku powyższym, w celu uzyskania docelowej struktury, Spółka umarzająca zamierza nabyć od dwóch swoich udziałowców (Wspólnika 2 i Wspólnika 3) część swoich udziałów w celu ich dobrowolnego umorzenia, na podstawie art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej: „KSH” Dz. U. 2022.1467 t.j. z dnia 2022.07.12). Umorzenie udziałów w Spółce nastąpi bez wynagrodzenia, zgodnie z art. 199 § 3 KSH. Nadmienić należy, że umowa Spółki zezwala na dobrowolne umorzenie udziałów, w tym bez wynagrodzenia. Podstawą umorzenia udziałów w Spółce będzie uchwała zgromadzenia wspólników Spółki podjęta w oparciu o uprzednią zgodę umarzanych wspólników, w której wyrażą oni zgodę na umorzenie części należących do nich udziałów bez wynagrodzenia, stosownie do art. 199 § 2 KSH. Decyzja o umorzeniu udziałów oraz określenie warunków umorzenia nastąpi bez zaangażowania Spółki umarzającej, zaś wyłączną podstawę umorzenia stanowić będzie wspomniana wyżej zgoda umarzanych wspólników oraz uchwała umorzeniowa podejmowana przez zgromadzenie wspólników Spółki.

Dobrowolne umorzenie nabytych udziałów zostanie dokonane bez obniżenia kapitału zakładowego, z tzw. „czystego zysku” (zysku netto) Spółki umarzającej. Umorzenie takie polega na zmniejszeniu liczby udziałów, przy zachowaniu niezmienionej wartości kapitału zakładowego.

W świetle powyższego, przedmiotem wniosku jest określenie dla podatnika skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia udziałów w Spółce na gruncie ustawy o PIT.

Pytanie 

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym, w wyniku dobrowolnego zbycia części udziałów posiadanych przez Wspólnika 3, bez wypłaty wynagrodzenia, w celu dokonania ich umorzenia przez Spółkę, po stronie podatnika dojdzie do powstania przychodu na gruncie ustawy o PIT?

Stanowisko podatnika

W ocenie podatnika, w przedstawionym powyżej zdarzeniu przyszłym, w wyniku dobrowolnego zbycia udziałów posiadanych przez Wspólnika 3, bez wypłaty wynagrodzenia, w celu dokonania ich umorzenia przez Spółkę, po stronie podatnika nie powstanie przychód na gruncie ustawy o PIT.

Uzasadnienie stanowiska podatnika

1. Uwagi ogólne
Zasady umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością uregulowane zostały w art. 199 KSH, zgodnie z którym udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Umorzenie udziału jest złożoną czynnością korporacyjną, polegającą na unicestwieniu prawa podmiotowego ucieleśnionego w udziale – wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym związanych z tymi udziałami.

Stosownie do § 2 ww. przepisu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Z kolei, w myśl art. 199 § 3 KSH, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Zgodnie z ww. ustawą, wyróżnić można trzy sposoby umarzania udziałów:

1. Umorzenie dobrowolne – w którym wspólnik musi wyrazić zgodę na umorzenie posiadanych przez niego udziałów; dochodzi do niego w drodze wykupu przez spółkę udziałów i ich umorzenia;
2. Umorzenie przymusowe – niezależne od zgody wspólnika, zgodnie z przesłankami określonymi w umowie spółki, które umożliwiają podjęcie stosownej uchwały o umorzeniu;
3. Umorzenie automatyczne (warunkowe) – w konstrukcji podobne do umorzenia przymusowego...