Prowadzenie i opodatkowanie działalności transportowej

1. Formy prowadzenia transportowej działalności gospodarczej

Działalność transportowa jest działalnością usługową, której przedmiotem jest przewóz towarów i ludzi.
Wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej w postaci usług transportowych należy do przedsiębiorcy i najczęściej jest determinowany jej rozmiarem. Formami w jakich prowadzona może być transportowa działalność gospodarcza są:

• indywidualna działalność gospodarcza,
• prowadzenie działalności gospodarczej w ramach spółki cywilnej,
• prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki osobowej prawa handlowego (spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej),
• prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki kapitałowej prawa handlowego (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej).

W przypadku otwarcia działalności gospodarczej pod własnym nazwiskiem (indywidualnej działalności gospodarczej) przedsiębiorcą jest właściciel firmy. Rozpoczęcie działalności gospodarczej wymaga od przedsiębiorcy podjęcia wymaganych przepisami działań. Przede wszystkim należy dokonać zgłoszenia działalności do Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej. Zgłoszenia dokonujemy na druku CEIDG-1 WNIOSEK O WPIS DO CENTRALNEJ EWIDENCJI I INFORMACJI O DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ. Można to zrobić elektronicznie na stronie //ceidg.gov.pl

W zgłoszeniu podajemy podstawowe dane dotyczące przedsiębiorcy, dane firmy (nazwę zawierającą imię i nazwisko przedsiębiorcy, adres firmy, dane do kontaktu), przeważający rodzaj działalności według PKD, wybór formy opodatkowania, miejsce przechowywania dokumentacji rachunkowej. W zależności od rodzaju oferowanych usług, numery PKD mogą być następujące:     

• 49.41.Z - transport drogowy towarów- podklasa ta obejmuje:        
  a) przewozy towarów realizowane środkami transportu drogowego przystosowanymi do przewozu dłużyc, inwentarza żywego, towarów zamrożonych lub schłodzonych, towarów ciężkich, towarów masowych, włączając transport cysternami mleka z gospodarstw rolnych, samochodów, odpadów i materiałów wtórnych z wyłączeniem ich zbierania i usuwania,   
  b) wynajem samochodów ciężarowych z kierowcą.      
• 52.29.C - działalność pozostałych agencji transportowych (numer PKD dla zakładu zajmującego się pośrednictwem przy przewozie rzeczy),

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej nie oznacza, iż właściciel firmy będzie ją prowadził samodzielnie. Może on zatrudniać w swojej działalności pracowników. Wówczas będzie on płatnikiem podatku dochodowego od wypłaconych wynagrodzeń. W przypadku takiej formy działalności osoba ją prowadząca ponosi  nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania cywilnoprawne i podatkowe całym swoim majątkiem. Całość zysku przypada właścicielowi.

Inną formą prowadzenia działalności transportowej jest spółka cywilna. Spółka cywilna nie jest spółką prawa handlowego, ale umową uregulowaną przez przepisy kodeksu cywilnego. W spółce cywilnej przedsiębiorcą nie jest spółka ale jej wspólnicy. Wpisowi do CEIDG podlegają wspólnicy spółki, a nie spółka, przy czym 
w przypadku każdego ze wspólników wpisana jest informacja, że jest on wspólnikiem spółki cywilnej. Do utworzenia spółki cywilnej wystarczy zawarcie umowy w zwykłej formie pisemnej. Prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej nie wymaga określonego prawem minimalnego kapitału zakładowego. W zakresie podatku dochodowego podatnikami są wspólnicy spółki cywilnej.

Prowadzenie działalności gospodarczej może odbywać się w formie osobowych spółek prawa handlowego:

• spółka jawna jest osobową spółką prawa handlowego. W przypadku spółki jawnej to spółka, a nie jej wspólnicy, jest przedsiębiorcą. Spółka jawna w obrocie gospodarczym występuje pod własną firmą, która powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego wspólnika. Do założenia spółki jawnej potrzebna jest umowa zawarta w zwykłej formie pisemnej oraz rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym. Prowadzenie działalności w formie spółki jawnej nie wymaga określonego prawem minimalnego kapitału zakładowego. W zakresie podatku dochodowego podatnikami są wspólnicy spółki jawnej, którzy mogą wybrać formy opodatkowania takie jak w przypadku indywidualnej działalności gospodarczej. Licencja transportowa wydawana jest dla Spółki. Stroną umów, licencji i pozwoleń jest spółka jawna, a nie jej wspólnicy. Oznacza to, że zmiana wspólników nie ma wpływu na zawarte przez spółkę umowy, posiadane przez nią licencje, koncesje i pozwolenia;
• spółka komandytowa jest osobową spółką prawa handlowego. To spółka, a nie jej wspólnicy, jest przedsiębiorcą. Spółka komandytowa w obrocie gospodarczym występuje pod własną firmą, która powinna zawierać nazwisko lub nazwę co najmniej jednego wspólnika – komplementariusza. W spółce komandytowej za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik, którym jest komplementariusz, odpowiada w sposób nieograniczony, a odpowiedzialność pozostałych wspólników komandytariuszy jest ograniczona do wskazanych przez nich kwot, czyli tzw. sum komandytowych. Jednocześnie prowadzenie działalności w formie spółki komandytowej nie wymaga określonego prawem minimalnego kapitału zakładowego. Do założenia spółki komandytowej potrzebna jest umowa zawarta w formie aktu notarialnego i rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym;
• spółka komandytowo-akcyjna jest osobową spółką prawa handlowego. 

Tu również spółka, a nie jej wspólnicy, jest przedsiębiorcą. Spółka komandytowo-akcyjna w obrocie gospodarczym występuje pod własną firmą, która powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego wspólnika – komplementariusza. Odpowiedzialność w spółce komandytowo-akcyjnej wygląda wygląda w ten sposób, że wobec wierzycieli za zobowiązania spółki odpowiada co najmniej jeden wspólnik bez ograniczeń, czyli komplementariusz. Natomiast odpowiedzialności nie ponoszą wspólnicy będący akcjonariuszami. Założenie spółki komandytowo-akcyjnej wymaga kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 50.000 zł. Dla założenia spółki komandytowo-akcyjnej potrzebny jest akt notarialny i rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym. 

Ponadto prowadzenie transportowej działalności gospodarczej może odbywać się w formie spółek kapitałowych prawa handlowego - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest kapitałową spółką prawa handlowego. Cechami, które charakteryzują spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością są: 

• kapitał zakładowy wynoszący co najmniej 5.000 zł, 
• osobowość prawna  czyli zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków, 
• majątek spółki, który jest odrębny od majątku udziałowców, dlatego też to spółka a nie jej udziałowcy ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania (wyjątek stanowi odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki), 
• rozdzielenie sfery właścicielskiej od sfery zarządzania. 
   

Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być zbywane (ograniczenia w tym zakresie można wskazać w umowie, a niektóre będą wynikały 
z przepisów prawa). Oznacza to, że w spółce mogą zmieniać się wspólnicy bez wpływu na jej funkcjonowanie. Licencja transportowa wydawana jest dla Spółki. Stroną umów, licencji, koncesji i pozwoleń jest spółka, a nie jej wspólnicy. Oznacza to, że zmiana wspólników nie ma wpływu na zawarte przez spółkę umowy, posiadane przez nią licencje, koncesje i pozwolenia. 

Spółka Akcyjna jest kapitałową spółką prawa handlowego. Cechami charakteryzującymi Spółkę Akcyjną są: 

• kapitał zakładowy wynoszący co najmniej 100.000 zł, 
• osobowość prawna, 
• majątek spółki jest odrębny od majątku akcjonariuszy, bowiem to spółka a nie jej akcjonariusze ponosi odpowiedzialność za swoje zobowiązania (wyjątek stanowi odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki), 
• rozdzielenie sfery właścicielskiej od sfery zarządzania. Do założenia Spółki Akcyjnej potrzebny jest statut w formie aktu notarialnego i rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Akcje w Spółce Akcyjnej mogą być zbywane (ograniczenia w tym zakresie można wskazać w statucie, a niektóre będą wynikały z przepisów prawa). Oznacza to, że w spółce mogą zmieniać się akcjonariusze bez wpływu na jej funkcjonowanie. Licencja transportowa wydawana jest dla Spółki. Stroną umów, licencji, koncesji 
i pozwoleń jest spółka, a nie jej akcjonariusze. Oznacza to, że zmiana wspólników nie ma wpływu na zawarte przez spółkę umowy, posiadane przez nią licencje, koncesje i pozwolenia.

2. Warunki wymagane dla otwarcia transportowej działalności gospodarczej

Działalność transportowa jest działalnością regulowaną przepisami prawa. Oznacza to, że dla jej podjęcia niezbędne jest uzyskanie odpowiednich uprawnień, jak również spełnienie określonych przepisami warunków.

Podstawowymi aktami prawnymi unijnymi jak aktami prawnymi krajowymi regulującymi prowadzenie transportowej działalności gospodarczej są:

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 ustanawiające wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego.
2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych.
3. Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.
4. Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym.
5. Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) sporządzona w Genewie 19 maja 1956 r.
6. Konwencja celna dotycząca międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR z dnia 14 listopada 1975 r.
7. Konwencja o Wspólnej Procedurze Tranzytowej (WPT),
8. Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) z 1957r.
9. Umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP) Dz. U. 1984 Nr 49 poz. 254.
10. Ustawa z dnia 6 września 2001r. o transporcie drogowym.
11. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.
12. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców.
13. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe.

Podstawowym krajowym aktem prawnym regulującym działalność transportową jest ustawa o transporcie drogowym. Ustawa określa zasady podejmowania i wykonywania: 

1. krajowego transportu drogowego; 
2. międzynarodowego transportu drogowego; 
3. niezarobkowego krajowego przewozu drogowego; 
4. niezarobkowego międzynarodowego przewozu drogowego.

W myśl art. 5 ust. 1 w/w ustawy podjęcie i wykonywanie transportu drogowego, z zastrzeżeniem przewidzianym w ustawie, wymaga uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, na zasadach określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. ustana...