Niezarejestrowana działalność gospodarcza

1. Czym jest nierejestrowana działalność gospodarcza i kto może ją prowadzić

Działalnością gospodarczą albo pozarolniczą działalnością gospodarczą jest działalność zarobkowa: 
a) wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa, 
b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, 
c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych. 
– prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9.

Działalność nierejestrowa, nawet jeśli spełnia te cztery warunki, to wyjątkowo, ze względu na niski poziom przychodów, nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Działalność nierejestrowana jest zatem formą działalności dla osób, które prowadzą drobną wytwórczość, zajmują się udzielaniem korepetycji, prowadzą bloga lub prowadzą inną działalność zarobkową, uzyskując z niej niewielkie dochody, które pozwalają na rezygnację z zakładania tradycyjnej działalności gospodarczej. 
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 roku 
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 roku poz. 1564), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Z treści powyższego przepisu wynika, iż aby móc wykonywać nierejestrowaną działalność gospodarczą, trzeba spełnić następujące warunki:
–    być osobą fizyczną,
–    osiągać przychody z działalności nieprzekraczające w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia,

Zgodnie z ustawą z dnia 10 października 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku 2022 wynosi 3.010 zł. Oznacza to, że wysokość przychodu z twojej działalności nierejestrowanej 
w żadnym miesiącu 2022 roku nie może przekroczą kwoty 1.505 zł (50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia). 

Przykład 1
Pan Jan Kowalski w miesiącu czerwcu uzyskał przychody z tytułu wykonania:
1) usługi ślusarskiej w postaci otwarcia zaciętego zamka u drzwi i jego wymiany na nowy w wysokości 800 zł oraz 
2) usługi wymiany wkładki w zamku na nowy w wysokości 1 350 zł.
Pan Jan Kowalski otrzymał w czerwcu zapłatę tylko za pierwszą usługę w wysokości 800 zł. 

Pytanie
Czy w miesiącu czerwcu Pan Jan Kowalski może nadal prowadzić nierejestrowaną działalność gospodarczą?

Odpowiedź
Zgodnie z art. 5 ust. 6 ustawy Prawo przedsiębiorców przez przychód należny, o którym mowa w ust. 1, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat 
i skont. Z przychodem należnym mamy do czynienia, gdy wraz z jego uzyskaniem powstaje roszczenie otrzymania zapłaty. 

Oznacza to, że nie otrzymanie w miesiącu czerwcu zapłaty za drugą usługę nie ma wpływu na wysokość uzyskanego przychodu w miesiącu czerwcu. Wyniesie on 2 150 zł. Pan Jan Kowalski będzie zobowiązany do złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości maksymalnej kwoty przychodu. 

WAŻNE: Nie można prowadzić działalności nierejestrowej w sytuacji gdy wymagana jest koncesja, zezwolenie albo wpis do rejestru działalności regulowanej. Działalności niezarejestrowanej nie można też wykonywać w ramach spółki cywilnej. 

2. Czym jest działalność reglamentowana

Jest to forma działalności, w której przedsiębiorca musi uzyskać prawo do jej podjęcia i wykonywania oraz musi spełnić szczegółowe warunki, określone 
w przepisach prawa. Powodem ograniczenia swobody podejmowania tego rodzaju działalności gospodarczej są kwestie istotne dla funkcjonowania państwa, a przede wszystkim bezpieczeństwo oraz interes publiczny. Kwestie te mogą dotyczyć ochrony zasobów naturalnych kraju, ochrony interesów konsumentów czy też zapobiegania praktykom monopolistycznym.
Zgodnie z treścią art. 37 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny wymaga uzyskania koncesji wyłącznie, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia. W Polsce reglamentacja może przyjąć formę:
a) koncesji
b) zezwolenia
c) wpisu do rejestru działalności regulowanej.

W przypadku niektórych działalności gospodarczych konieczne może być uzyskanie licencji. Dotyczy to przede wszystkim takich działalności, których wykonywanie wymaga posiadania specjalnego wykształcenia lub uprawnień do wykonywania określonych zawodów, na przykład rzeczoznawcy majątkowego, adwokata, architekta, doradcy podatkowego. W praktyce licencja ma taki sam skutek jak zezwolenie – oznacza zgodę na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej, 
a jednocześnie potwierdza posiadanie określonych uprawnień.

WAŻNE: Nie można prowadzić działalności nierejestrowej jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana w okresie ostatnich 60 miesięcy, 

Przykład 2
Pan Jan Kowalski prowadził działalność gospodarczą, którą wykreślił z CEIDG w lutym 2017 r. W tym samym roku wyjechał do Wielkiej Brytanii gdzie zarejestrował swoją firmę. 
Pan Jan Kowalski wrócił do Polski w połowie maja 2022 r. i postanowił otworzyć działalność nierejestrowaną. 

Pytanie 
Czy Pan Jan Kowalski spełnia warunek dotyczący 60 miesięcznego okresu nie wykonywania działalności gospodarczej?

Odpowiedź
Pan Jan Kowalski mógł rozpocząć prowadzenie nierejestrowanej działalności gospodarczej ponieważ:
–    działalność gospodarczą wykreślił z CEIDG w lutym 2017 r. tj. ponad 5 lat temu,
–    w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywał działalności gospodarczej, 
w rozumieniu przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców (prowadził działalność za granicą).
W praktyce bowiem oznacza to, że jeżeli działalność gospodarcza była wykonywana poza granicami Polski, to nie ma ona wpływu na prawo do wykonywania działalności nierejestrowej w Polsce. 

3. Korzyści z prowadzenia nierejestrowanej działalności gospodarczej

Prowadząc nierejestrową działalność gospodarczą nie ma obowiązku zgłoszenia jej:

• do ewidencji przedsiębiorców czyli do CEIDG,
• w urzędzie skarbowym i
• Głównym Urzędzie Statystycznym (prowadzący taką działalność nie będzie potrzebował uzyskać numerów identyfikacyjnych NIP i REGON);
• nie wystąpi obowiązek płacenia składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej;

Przykład 3
Pan Jan Kowalski przez 8 miesięcy prowadził niezarejestrowaną działalność gospodarczą. Ponieważ jego działalność zaczęła się rozwijać, z analizy złożonych zleceń ustalił, iż w kolejnym miesiącu przychód z jego działalności przekroczy kwotę 1.505 zł. Będzie on zatem zobowiązany do jej zgłoszenia do CEIDG. 

Pytanie 
Czy dokonując rejestracji działalności do CEIDG, Pan Jan Kowalski będzie mógł skorzystać z Ulgi na start?

Odpowiedź
Pan Jan Kowalski po zarejestrowaniu działalności w związku z przekroczeniem kwoty maksymalnej przychodu dla działalności nierejestrowanej, będzie miał prawo do skorzystania z Ulgi na start, ze względu na to, iż wcześniej nie prowadził zarejestrowanej działalności gospodarczej.
Prowadzenie działalności bez obowiązku jej rejestracji nie wyklucza możliwości skorzystania z ulgi na start przez przedsiębiorcę w przyszłości, gdy zdecyduje się on zarejestrować swoją działalność w CEIDG.

4. Czym jest ulga na start 

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym 
i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są:
–    osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi,
–    osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Ulga na start przysługuje każdemu, kto:

• rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej (nie prowadził jej wcześniej);
• albo rozpoczynającemu prowadzenie działalności po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia zakończenia poprzedniej. 

Jeśli osoba prowadząca działalność zdecyduje się na nią, nie będzie musiała opłacać składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS-u przez okres pierwszych 6...