Ulgi i zwolnienia w podatku dochodowym - część II

1. Ulga z tytułu działalności badawczo-rozwojowej

Ulga ta ma zachęcić przedsiębiorców do ponoszenia nakładów na działania innowacyjne, skutkujące powstaniem nowych technologii służących do wytwarzania nowych lub nowoczesnych produktów m.in. poprzez usprawnienie procesów technologicznych lub wdrożenie zupełnie nowych. Zgodnie z art. 18d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej ustawa o pdop) od podstawy opodatkowania ustalonej zgodnie z art. 18 odlicza się koszty uzyskania przychodów poniesione przez podatnika na działalność badawczo-rozwojową zwane „kosztami kwalifikowanymi”. W myśl art. 4a pkt 26 ustawy o pdop pod pojęciem działalności badawczo-rozwojowej należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Art. 18d ust. 2 i 3 powyższego artykułu określają jakie wydatki należy uznać za koszty kwalifikowane; za koszty kwalifikowane uznaje się:

1) należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, jeżeli te należności i składki dotyczą pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej;

2) nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo - rozwojową;

3) ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wyników badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki na potrzeby prowadzonej działalności badawczo - rozwojowej;

4) odpłatne korzystanie z aparatury naukowo - badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo - rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art.11 ust. 1 i 4.

5) koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione przez podatnika będącego mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, na:

a) przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,

b) prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,

c) odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,

d) opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.

Za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo - rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością. Do kosztów, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie stosuje się wyłączenia z przepisu art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdop.

Podatnicy zamierzający skorzystać z niniejszej ulgi, są obowiązani w prowadzonej ewidencji wyodrębnić koszty działalności badawczo - rozwojowej - art. 9 ust. 1b ustawy o pdop.

Kwota kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu jest limitowana i nie może przekroczyć:

1) w przypadku gdy podatnik jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej – 50% kosztów kwalifikowanych, o których mowa w ust. 2 i 3;

2) w przypadku pozostałych podatników:

a) 50% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1,

b) 30% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 2–4 i ust. 3.

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu pod warunkiem, że:

1) badania te są prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki,

2) nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie,

3) w roku podatkowym podatnik nie prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.

Jeśli chodzi o zasady dokonywania odliczeń kosztów kwalifikowanych, to odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane.

W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Zgodnie z art. 18da ust. 1 ustawy o pdop zasad tych nie stosuje się w przypadku podatnika, który w roku rozpoczęcia prowadzenia działalności poniósł stratę albo osiągnął dochód niższy od kwoty przysługującego za ten rok odliczenia kosztów na działalność badawczo - rozwojową. Przysługuje mu wówczas kwota zwrotu, odpowiadająca iloczynowi nieodliczonego odliczenia i stawki podatku obowiązującej tego podatnika w danym roku podatkowym. Mechanizm ten stosowany jest również w roku podatkowym następującym bezpośrednio po roku rozpoczęcia działalności, jeżeli w tym roku podatnik, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej – ust. 2 powyższego artykułu. Powyższa kwota wykazana przez podatnika w zeznaniu, stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Ponadto podatnik jest obowiązany do zwrotu wykazanej w zeznaniu kwoty przysługującej mu na podstawie art. 18da ust. 1 lub 2, jeżeli przed upływem trzech lat podatkowych, licząc od końca roku podatkowego, za który złożył to zeznanie, zostanie postawiony w stan upadłości lub likwidacji.

Prawa do odliczenia powyższej kwoty nie stosuje się do podatników rozpoczynających działalność, utworzonych na zasadach wymienionych w art. 18da ust. 4 ustawy o pdop.

Obowiązek podatnika korzystającego z odliczenia

Podatnicy korzystający z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, oraz podatnicy, którym przysługuje kwota określona w art. 18da, są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu lub stanowiące podstawę do wyliczenia przysługującej podatnikowi kwoty.

2. Zwolnienie z podatku dochodowego dochodu z dywidendy

Co do zasady dochody (przychody) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowuje się podatkiem dochodowym według stawki 19% - art.22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednakże normy prawne zawarte w tym artykule przewidują możliwość zwolnienia z podatku dochodowego dochodu (przychodu) z dywidendy oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.

Przepisy ustaw podatkowych nie zawierają legalnej definicja dywidendy. W nauce prawie handlowym dywidendę traktuje się jako przekazanie zysków udziałowcom (akcjonariuszom) spółki. W encyklopedii PWN (www.encyklopedia.pwn.pl) dywidenda to dochód otrzymywany przez akcjonariuszy, będący wynikiem posiadania przez nich akcji, a stanowiący ich udział w zysku rocznym spółki akcyjnej, przeznaczonym przez walne zgromadzenie do podziału.

W myśl ust. 4 powyższego artykułu zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

1) wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o których mowa w pkt 1, jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania;

3) spółka, o której mowa w pkt 2, posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 1;

4) spółka, o której mowa w pkt 2, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Jak wynika z powyższych warunków podmiotem uprawnionym do skorzystania z niniejszego zwolnienia jest:

• spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów,

• spółka podlegająca w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, dowodem dokumentującym opodatkowanie spółki będzie aktualny certyfikat rezydencji,

• spółka podlegająca w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów; tu również należy na udokumentowanie opodatkowania, przedłożyć certyfikat rezydencji.

Natomiast podmiotem wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych podlegającą zwolnieniu z podatku jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wynika z treści tego warunku spółką wypłacająca dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka posiadająca osobowość prawną podlegająca opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Spółka uzyskująca dochód (przychód) z dywidendy oraz innych przy...