Samozatrudnienie - czy organ podatkowy będzie kwestionował

ODPOWIEDŹ

Organy podatkowe ale także Zakład Ubezpieczeń Społecznych analizując treści umów jakie są zawierane pomiędzy firmami a tzw. samozatrudnionymi koncentrują się na trzech aspektach:

• a) czy zawarta umowa uwzględnia ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej przez samozatrudnionego (np. ryzyko nieosiągnięcia dochodu),

• b) czy z treści umowy wynika, że samozatrudniony wykonuje czynności bez nadzoru i kierowania nim przez „zwierzchnika”,

• c) jaki jest zakres odpowiedzialności samozatrudnionego za wykonywane czynności w stosunku do tzw. osób trzecich.

Jeżeli organy podatkowe zakwestionują i wykażą, że wskazane powyżej czynniki (łącznie wszystkie trzy) wskazują na cechy stosunku pracy, to zarówno płatnik (tu: zlecający) i samozatrudniony, będą zmuszeni wypełnić obowiązki podatkowe, tak jakby wcześniej wykonywane czynności były zawarte w ramach umowy o pracę (ewentualnie umowie zlecenia).

UZASADNIENIE

Samozatrudnienie to inaczej prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Ze względu na możliwość wykazania rzeczywistych kosztów uzyskania przychodu (a nie kwotowych jak w przypadku umowy o pracę) oraz opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od podstawy wymiaru składek dla przedsiębiorców (a nie od kwoty przychodu ze stosunku pracy) wykonywanie usług na rzecz przedsiębiorców (zlecających) jest bardziej opłacalne. Ta opłacalność w ramach samozatrudnienia wzrasta tym bardziej im wyższe przychody uzyskuje lub uzyskiwałaby osoba w ramach stosunku pracy.

Organy podatkowe (ale także ZUS) koncentrują swoją uwagę na eliminacji świadczenia pracy „pod szyldem” zakładanej przez byłych lub przyszłych pracowników jednoosobowej działalności gospodarczej. Całość procesu kwestionowania samozatrudnienia opiera się na poszczególnych elementach treści zawartej umowy ze zlecającym (innym podmiotem gospodarczym lub jednostkami sektora finansów publicznych) przy oparciu się na regulacji zawartej w art. 5b ust.1 u.p.d.o.f: Za pozarolniczą działalność gospodarczą (tu: samozatrudnienie) nie uznaje się czynności, jeśli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności;

3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Odpowiedzialność wobec osób trzecich

Na początku należy zaznaczyć, że organy podatkowe (na podstawie art.5b ust.1 u.p.d.o.f.) przykładają istotną uwagę do faktu czy samozatrudniony, mający podpisaną ze zlecającym umowę o współpracę, będzie w razie powstałych na rzecz kontrahentów zlecającego np. szkód, mógł być pociągnięty przez zlecającego do od...