Zmiany w ustawach podatkowych na rok 2019

1. Koszty używania samochodów osobowych w postaci odpisów amortyzacyjnych

Od 1 stycznia 2019 r. w art. 23 ust. 1 zmieniony został pkt 4, zgodnie z którym:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

4) odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej kwotę:

• a) 225 000 zł - w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz. U. poz. 317 i 1356),

• b) 150 000 zł - w przypadku pozostałych samochodów osobowych.

Podkreślenia wymaga fakt, iż zastosowanie limitu z pkt a) możliwe będzie od momentu wydania pozytywnej decyzji KE o zgodności tej formy pomocy z zasadami udzielania pomocy publicznej (na dzień przygotowania niniejszego opracowania brak było informacji o powyższej decyzji). Do tego czasu zarówno w stosunku do samochodów osobowych będących pojazdem elektrycznym jak i w stosunku do pozostałych samochodów osobowych zastosowanie znajdzie limit 150.000 zł.

W dodanym ust. 5b uregulowano zagadnienie odpisów amortyzacyjnych w przypadku gdy powyższe samochody zostaną oddane przez podatnika do używania na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. Wówczas zgodnie z jego treścią przepisu ust. 1 pkt 4 nie stosuje się do odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, jeżeli ten samochód został oddany przez podatnika do odpłatnego używania na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, a oddawanie w odpłatne używanie na podstawie takiej umowy stanowi przedmiot działalności podatnika.

2. Koszty używania samochodu osobowego stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą a nie ujętego w ewidencji środków trwałych

W art. 23 ust. 1 ustawy o pdof zmieniona została treść pkt 46. Zgodnie ze znowelizowaną treścią tego przepisu nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu; te wydatki i składki w wysokości 20% stanowią jednak koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Z powyższego uregulowania wynika, iż od 1 stycznia zamiast kosztów określonych na podstawie ewidencji przebiegu pojazdu, do kosztów uzyskania przychodów w przypadku eksploatacji w ramach prowadzonej działalności samochodu osobowego stanowiącego własność przedsiębiorcy będą mogli zaliczyć 20% poniesionych kosztów używania tego samochodu oraz 20% wydatków poniesionych na opłacenie składek na ubezpieczenie takiego samochodu. Z powyższego przepisu wynika zatem, iż dla określenia podstawy wyliczenia kosztu podatkowego związanego z używaniem powyższego samochodu podatnik będzie mógł uwzględnić wszystkie udokumentowane i poniesione przez niego na stanowiący jego własność samochód osobowy, który wykorzystywany jest na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Od tak określonej podstawy przedsiębiorca wyodrębni kwotę stanowiącą 20% w/w podstawy.

Warunkiem jest aby w/w samochód osobowy nie był składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o pdof, czyli środkiem trwałym ujętym w ewidencji środków trwałych, składnikiem majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1 (którego wartość początkowa, określona zgodnie z art. 22g, nie przekracza 10 000 zł), z wyłączeniem składników albo których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł oraz składnikiem majątku albo który ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie został zaliczony do środków trwałych.

3. Koszty używania samochodów osobowych dla celów prowadzonej działalności oraz dla celów prywatnych

W myśl obowiązującego od 1 stycznia art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o pdof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów 25% poniesionych wydatków, z zastrzeżeniem pkt 36, z tytułu kosztów używania samochodu osobowego, innego niż określony w pkt 46, na potrzeby prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej - jeżeli samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika. W przytoczonej nowelizacji wynika zatem, iż przedsiębiorca w przypadku używania samochodu osobowego nie tylko dla celów związanych z prowadzona działalnością gospodarczą będzie mógł zaliczyć do kosztów podatkowych tylko 75% poniesionych wydatków związanych z jego używaniem.

Z uzasadnienia do projektu zmian ustaw podatkowych wynika, iż możliwość zaliczenia do kosztów 100% takich wydatków dotyczyć będzie tylko wykorzystywania samochodu osobowego wyłącznie w prowadzonej działalności gospodarczej, przy czym podatnik będzie musiał prowadzić ewidencję potwierdzającą wykorzystywanie samochodu osobowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (wykorzystywana będzie w tym zakresie ewidencja stosowana dla celów VAT). W przypadku nieprowadzenia przez podatnika ewidencji dla celów podatku VAT, również dla celów podatku dochodowego przyjmować się będzie, że samochód osobowy jest wykorzystywany również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika, chyba że podatnik nie jest na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zobowiązany do prowadzenia takiej ewidencji. Jednocześnie, w przypadku ustalenia, iż podatnik niezgodnie ze stanem faktycznym nie stosował ograniczenia kosztów uzyskania przychodów, wówczas ograniczenie to znajdzie zastosowanie od daty rozpoczęcia używania przez podatnika danego samochodu osobowego.

Proponowana regulacja zmierza do przyjęcia - w omawianym zakresie – w ustawach o podatku dochodowym rozwiązań podobnych do funkcjonujących obecnie w podatku od towarów i usług.

Powyższe ograniczenie dotyczy również sytuacji gdy samochód używany jest w działalności gospodarczej na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, w przypadku gdy opłata, w tym czynsz, z tytułu umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, została skalkulowana w sposób obejmujący koszty eksploatacji samochodu osobowego.

4. Ograniczenie wysokości kosztów uzyskania przychodów z tytułu rat leasingowych od umowy leasingu, której przedmiotem jest samochód osobowy

W art. 23 ust. 1 po pkt 47 dodany został pkt 47a o brzmieniu: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów dotyczących samochodu osobowego opłat wynikających z umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem opłat z tytułu składek na ubezpieczenie samochodu osobowego, w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150.000 zł pozostaje do wartości samochodu osobowego będącego przedmiotem tej umowy.

Według dodanego do art. 23 ust. 5e w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym w rozumieniu art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych kwota limitu, o którym mowa w ust. 1 pkt 47a, wynosi 225.000 zł.

W uzasadnieniu do zmian wskazano, iż w projekcie zakłada się wprowadzenie limitu zaliczania do kosztów uzyskania przychodów opłat z tytuły używania samochodu osobowego na podstawie umowy leasingu, najmu, dzierżawy oraz innej umowy o podobnym charakterze. Obecnie korzystanie przez podatników z tych form wykorzystywania samochodów osobowych stanowi preferencję w stosunku do zakupu samochodu osobowego. Preferencja ta ma charakter wielopłaszczyznowy. Nie ogranicza się ona bowiem jedynie do szybszego rozliczenia kosztu „nabycia” samochodu przez przedsiębiorcę. Korzyść ta związana jest również z możliwością pełnego podatkowego rozliczenia takich kosztów. Po stronie leasingobiorcy/najemcy nie obowiązuje bowiem w tym zakresie limit odnoszący się do wartości samochodu osobowego. Sytuacja taka prowadzi do tego, iż jako samochody „firmowe” powszechnie wykorzystywane są samochody luksusowe, których charakterystyka niejednokrotnie przekracza faktyczne potrzeby przedsiębiorcy związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Charakterystyka ta predysponuje taki pojazd do wykorzystywania zasadniczo również do celów prywatnych. W tym zakresie projekt przewiduje odpowiednie rozciągnięcie ograniczenia stosowanego obecnie do odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia samochodu osobowego na inne formy korzystania z samochodu osobowego. Z uwagi na „techniczne” różnice między tymi formami korzystania z samochodu osobowego w przypadku umów leasingu operacyjnego, najmu i dzierżawy projekt przewiduje, iż ograniczenie w zaliczaniu opłat z tytułu tych umów do kosztów podatkowych ustalone zostanie proporcją wartości leasingowanego (najmowanego) samochodu do kwoty 150.000 zł.

W wyniku powyższej nowelizacji w przypadku samochodu, którego wartość nie będzie wyższa niż 150.000 zł, a w przypadku samochodu będącego pojazdem elektrycznym - 250.000 zł, opłaty leasingowe będą ujmowane w kosztach uzyskania przychodów w całości. Natomiast w przypadku gdy wartość samochodów osobowych będzie przekraczała powyższe kwoty kosztami uzyskania będą opłaty leasingowe ale tylko w części odpowiadającej udziałowi 150.000 zł lub 250.000 w wartości samochodu.

Według dodanego do powyższego artykułu ust. 5c w przypadku samochodu osobowego oddanego do używania na podstawie umowy leasingu, o której mowa w art. 23a pkt 1, ograniczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 47a, stosuje się do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego. Powyższy ustęp doprecyzowuje powyższe ograniczenie odnosząc je tylko do tej części raty leasingowej, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego. Do kosztów uzyskania przychodów zaliczona natomiast zostanie w całości część dotycząca odsetek.

Zgodnie z nowo dodanym ust. 5d (mającym zastosowanie do umów zawieranych na krótki czas) w przypadku gdy umowa najmu, dzierżawy lub inna umowa o podobnym charakterze została zawarta na okres krótszy niż 6 miesięcy, przez wartość samochodu, o której mowa w ust. 1 pkt 47a, rozumie się wartość przyjętą dla celów ubezpieczenia.

5. Określenie wysokości dochodu z tytułu odpłatnego zbycia nabytego samochodu osobowego będącego środkiem trwałym

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2019 r. w art. 24 dodano ust. 2a i 2b regulujące zasady określania wysokości dochodu w przypadku odpłatnego zbycia samochodu osobowego, w związku z...