Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej - konsekwencje podatkowe

ODPOWIEDŹ

Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej nakłada na wspólników spółki podjęcie określonych działań, w szczególności mających na celu rozliczenie się z występującym wspólnikiem, jak również wywiązania się z obowiązków podatkowych powstałych w związku z powyższym zdarzeniem.

Co do zasady na mocy art. 869 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego. Przepisy Kodeksu cywilnego określają warunki na jakich należy się rozliczyć ze wspólnikiem w przypadku wypowiedzenia przez niego swojego udziału. Według art. 871 k.c. wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. Nie ulega zwrotowi wartość wkładu polegającego na świadczeniu usług albo na używaniu przez spółkę rzeczy należących do wspólnika. Występującemu wspólnikowi wypłaca się również w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki.

Forma, w jakiej wspólnik otrzyma spłatę swojego udziału wraz z przypadającym na niego udziałem w majątku spółki, będzie miała wpływ na powstanie zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym. Jeżeli występując ze spółki cywilnej wspólnik otrzyma pieniądze, to na mocy art. 14 ust. 2 pkt 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej ustawa o pdof), w momencie ich otrzymania powstanie u niego przychód z działalności gospodarczej. Z tym, że zgodnie z treścią art. 14 ust. 3 pkt 11 do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, określonej proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału), pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce i wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Z powyższego wynika zatem, iż z wypłaconej kwoty należy wyłączyć tę część kwoty, która została już opodatkowana podatkiem dochodowym, a nie została wcześniej wypłacona występującemu wspólnikowi.

Zgodnie z art. 24 ust. 3c ustawy o pdof w przypadku otrzymania środków pieniężnych z tytułu wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną, podstawę opodatkowania stanowi dochód, będący różnicą między przychodem z tego tytułu, ustalonym zgodnie z art. 14, a wydatkami na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w takiej spółce.

Jeżeli spółka cywilna prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów dla prawidłowego określenia dochodu winna sporządzić spis z natury, zgodnie z §27 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. O zamiarze przeprowadzenia spisu z natury podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnik...