Obowiązki przy likwidacji działalności gospodarczej

1. Likwidacyjny spis z natury - remanent likwidacyjny

1.1. Sporządzenie remanentu likwidacyjnego przez przedsiębiorcę opodatkowanego podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych

Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych prowadzący Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów muszą sporządzić na dzień zaprzestania prowadzenia działalności spis z natury do celów określenia podatku dochodowego. Zgodnie z § 27 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 roku w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów Podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, zwanego dalej „spisem z natury”, na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie utraty w ciągu roku podatkowego prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym, zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Zgodnie z art. § 28 ust. 2 rozporządzenia w sprawie PKPiR spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),

• datę sporządzenia spisu,

• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,

• szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w § 27,

• jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu, cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,

• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,

• łączną wartość spisu z natury oraz

• klauzulę „Spis zakończono na pozycji...”, podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników),

• z tym że przy prowadzeniu:

1. 1. księgarń i antykwariatów księgarskich – spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne;

   2. działalności kantorowej – spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe;

   3. działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw – spisem z natury należy objąć rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki;

   4. działów specjalnych produkcji rolnej – spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków

Jeśli chodzi o zasady dokonywania wyceny, przedsiębiorca winien wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia; spis z natury półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, a odpadów użytkowych, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania. W przypadku wartości dewizowych wycenia się je według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy – według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy. Natomiast wartość rzeczy zastawionych wycenia się według ich wartości rynkowej.

Przedsiębiorca prowadzący działalność usługową oraz budowlaną produkcję niezakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.

W razie przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, w szczególności z powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia. Wyceny podatnik jest obowiązany dokonać najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.

Według § 29 ust. 4d rozporządzenia w sprawie PKPiR wartość spisu z natury, pomniejsza się o kwotę, o którą podatnik zmniejszył koszty uzyskania przychodów lub zwiększył przychody na podstawie art. 22p, ustawy o podatku dochodowym (tj. na skutek dokonania płatności z pominięciem rachunku bankowego), jeżeli zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów związane było z zaliczeniem do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów (półfabrykatów), produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, objętych tym spisem. Pomniejszenia dokonuje się o tę część kwoty zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenia przychodów, która przypada na towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby (półfabrykaty), produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady, objęte tym spisem.

Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie.

WAŻNE: Spis z natury winien obejmować również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika. Towary obce nie podlegają wycenie; wystarczające jest ilościowe ich ujęcie w spisie towarów z podaniem, czyją stanowią własność.

Spis z natury ujmuje się w podatkowej księdze przychodów i rozchodów według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie przechowuje się łącznie z księgą.

Wpis do podatkowej księgi przychodów i rozchodów odnoszący się do spisu powinien stanowić ostatnią pozycję księgi i zostać wprowadzony w dacie likwidacji działalności gospodarczej.

PAMIĘTAJ: O zamiarze sporządzenia spisu z natury podatnicy są obowiązani zawia-domić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu, chyba że zakończenie działalności następuje z dniem 31 grudnia - § 28 ust. 4 rozporządzenia w sprawie PKPiR.

1.2. Sporządzenie remanentu likwidacyjnego przez przedsiębiorcę opodatkowanego zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych

Obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego ciąży również na przedsiębiorcy opodatkowanym zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych. W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne podatnicy, uzyskujący przychody wymienione w art. 6 ust. 1, są obowiązani sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, zwany dalej „spisem z natury”, na dzień zaprowadzenia ewidencji oraz na koniec każdego roku podatkowego. Spis z natury należy sporządzić również w razie zmiany wspólnika lub zmiany umowy spółki, a także na dzień likwidacji działalności.

Podatnik sporządzając remanent likwidacyjny dokonuje wyceny towarów i innych składników majątku objętych spisem z natury według cen zakupu albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu, a także gdy nie jest możliwe ustalenie ceny zakupu. Przez cenę zakupu rozumie się cenę, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną o podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie – powiększoną o należne cło i podatek akcyzowy, opłaty wyrównawcze oraz opłaty celne dodatkowe, zaś w przypadku otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku - wartość odpowiadającą cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika.

Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• nazwisko i imię właściciela zakładu (nazwę firmy),

• datę sporządzenia spisu, numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,

• szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w ust. 1,

• jednostkę miary, ilość stwierdzoną w czasie spisu, cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,

• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową, łączną wartość spisu z natury oraz

• klauzulę „Spis zakończono na pozycji...”, podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).

Wyceny podatnik dokonuje najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury. Spis z natury ujmuje się w ewidencji według poszczególnych rodzajów jego składników lub...