Cesja wierzytelności - rozliczenia podatkowe

ODPOWIEDŹ

Co do zasady sprzedaż wierzytelności jest jednym ze skuteczniejszych sposobów odzyskania części należności. Przeniesienie odbywa się w formie (cesji) zgodnie z zasadami określonymi w przepisach kodeksu cywilnego (art. 509-517).

Cesja wierzytelności wywołuje skutki na gruncie ustaw podatkowych.

1. Podatek dochodowy od osób fizycznych

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody związane z działalnością gospodarczą osiągnięte w roku podatkowym uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktyczne otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W przypadku jednak cesji wierzytelności na rzecz innego podmiotu i otrzymania z tego tytułu zapłaty wierzyciel nie będzie osiągać przychodu, gdyż przychód powstał z tytułu sprzedaży towarów. Cena uzyskana ze zbycia tej wierzytelności stanowi wyłącznie spłatę należności, która wcześniej została zaliczona do przychodów.

Jak wynika przedstawionego przez Czytelnika problemu, z tytułu transakcji zbycia wierzytelności zbywca poniesie stratę(wierzytelności bowiem zostaną sprzedane za 30% wartości faktur). W takiej sytuacji powstaje wątpliwość czy strata na transakcji stanowi koszt podatkowy. Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat z odpłatnego zbycia wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychód należny – do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.

Z analizy powyższego wynika, że jeśli przedsiębiorca zaliczył do przychodów opodatkowanych wierzytelność na zasadzie art. 14 updof a następnie postanowił ją zbyć (z uwagi na brak spłaty), przedsiębiorca nie wykaże już przychodu. Uznanie sprzedaży wierzytelności za przychód podatkowy prowadziłoby do jej podwójnego opodatkowania.

„Jeśli wierzytelność wynikająca z dokonanej czynności zostanie następnie odpłatnie zbyta, stratę wynikającą z tej czynności stanowi różnica pomiędzy nominalną wartością wierzytelności (a więc wartością brutto, zawierającą także należny podatek od towarów i usług), a sumą uzyskaną z jej zbycia. „(...) w Spółce kosztem uzyskania przychodów będzie cała strata ze zbycia wierzytelności zaliczonej uprzednio do przychodów należnych, obliczona jako różnica pomiędzy ceną uzyskaną ze sprzedaży a wartością wierzytelności powiększonej o należny VAT” – por. interpretacja indywidualna Ministra Finansów z 30 września 2015 r., nr DD6/033/78a/SOH/09/PK- 845 zmieniająca z urzędu interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 lutego 2009 roku, nr ILPB3/423-786/08-2/ŁM.

Wierzytelności przedawnione

W działalności gospodarczej zdarzają się sytuacje, że przedsiębiorca dokonuje sprzedaży przedawnionej wierzytelności. W takiej sytuacji po stronie sprzedającego pojawia się wątpliwość czy strata powstała na sprzedaży wierzytelności która jest przedawniona zgodnie z kodeksem cywilnym stanowi koszt uzyskania przychodu? Jak wspomniano powyżej zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat z odpłatnego zbycia wierzytelności, z wyjątkiem wierzytelności lub jej części, które uprzednio na podstawie art. 14 zostały zarachowane jako przychód należny - do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny.

Z drugiej jednak strony zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 updof nie uznaje się za koszty podatkowe wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Biorąc pod uwagę powyższe zapisy, w tej kwestii organy podatkowe odmawiają przedsiębiorcom uznania w kosztach podatkowych strat powstałych na sprzedaży przedawnionych wierzytelności. Stanowisko takie wynika np. interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z 18 maja 2016 r., IBPB-1-2/4510-350/16/AK oraz interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 6 sierpnia 2015 r., ILPB3/4510-1-200/15-2/JG I tak przykładowo w powołanej interpretacji sygn. IBPB-1-2/4510-350/16/A...