Zabezpieczenie interesów prawno-finansowych podatnika za pomocą interpretacji prawa podatkowego

INTERPRETACJA OGÓLNA

Ustawa Ordynacja Podatkowa reguluje dwa rodzaje interpretacji prawa podatkowego, tj. interpretacje ogólne prawa podatkowego oraz indywidualne interpretacje prawa podatkowego. Instytucja interpretacji ogólnej została uregulowana w art. 14a w paragrafach od 1 do 10. W §1 art.14a OP wskazano, że Minister właściwy do spraw finansów publicznych dąży do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności ich interpretacji, z urzędu lub na wniosek, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości(obecnie nazwa tej instytucji europejskiej brzmi: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej); wnioskodawcą nie może być organ administracji publicznej.

Powyższy typ interpretacji może mieć zastosowanie w przypadku pojedynczych podatników, przy czym w praktyce jest to proces czasochłonny, skomplikowany i nie polecany. Wynika to z faktu, iż (jak wskazuje §2 art.14a OP) wniosek o wydanie interpretacji ogólnej powinien zawierać … (1) przedstawienie zagadnienia oraz wskazanie przepisów prawa podatkowego wymagających wydania interpretacji ogólnej, (2) wskazanie niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej w takim samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych, oraz w takich samych stanach prawnych.

Jak można odczytać z przytoczonego powyżej §2 podatnik (wnioskodawca) korzystając z instytucji ogólnej interpretacji prawa podatkowego, działa jakby w interesie społecznym, gdyż poprzez dokonanie zestawienia niejednolitości interpretowania konkretnych regulacji podatkowych przez organy podatkowe (w sprawach dotyczących różnych podatników), chce uzyskać jednolitą opinię Ministra Finansów co do poprawnego rozumienia danej regulacji.

W praktyce instytucja (na wniosek podatnika) ta jest rzadko stosowana z przyczyn czysto technicznych (konieczność zgromadzenia materiału od różnych podatników, poddania go interpretacji prawnopodatkowej, itd.) – znajduje zastosowanie natomiast w przypadku dużych podmiotów gospodarczych (ich związków, izb) mających interes ekonomiczny w stabilnej linii interpretacyjnej MF.

Ponadto podatnik, który składa wniosek o wydanie takiej interpretacji musi pamiętać o tym, że jeżeli w sprawie przedstawionej we wniosku toczy się wobec podatnika-wnioskodawcy (art.14a § 3 OP) postępowanie podatkowe (Urząd Skarbowy lub Izba Skarbowa) lub postępowanie kontrolne urzędu kontroli skarbowej, to interpretacja ogólna nie może być wydana. Dodatkowo dyrektor izby skarbowej wyda postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania, gdy okaże się, że postępowanie podatkowe lub postępowanie kontrolne było wobec podatnika (wnioskodawcy) zakończone (na moment złożenia wniosku), ale podatnik (wnioskodawca) nie wniósł ani odwołania ani zażalenia. Postępowanie podatkowe i postępowanie kontrolne może zatem toczyć się równolegle wraz z postępowaniem o wydanie interpretacji ogólnej prawa podatkowego tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy wniosek o wydanie interpretacji został złożony przed wszczęciem postępowań ze strony organów podatkowych i skarbowych.

Przykład 1

Spółka X złożyła wniosek o wydanie interpretacji ogólnej prawa podatkowego w sytuacji trwającego postępowania kontrolnego prowadzonego przez urząd kontroli skarbowej. Przedmiotem wniosku jest opodatkowanie transakcji gospodarczej z zakresu CIT, która jest jednocześnie przedmiotem postępowania. W takim przypadku Dyrektor właściwej Izby Skarbowej musi wydać postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania.

Przykład 2

W dniu 10.05. danego roku zakończyło się postępowanie podatkowe prowadzone przez Urząd Skarbowy, który wydał decyzję wymiarową w sprawie rozliczenia podatkowego danej transakcji gospodarczej. Podatnik – wnioskodawca nie skorzystał z przysługującego mu prawa i nie odwołał się od decyzji do Dyrektora Izby Skarbowej. W związku z takim faktem (gdy sprawa opisana we wniosku o wydanie interpretacji ogólnej jest tożsama ze sprawą dla której wydano decyzję) Dyrektor Izby Skarbowej musi wydać postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania.

Przykład 3

Spółka Y złożyła wniosek o wydanie ogólnej interpretacji prawa podatkowego w dniu 10.10 danego roku do właściwego Dyrektora Izby Skarbowej w sprawie rozumienia zasad opodatkowania danej transakcji gospodarczej. W dniu 16.10. tego samego roku został wszczęta kontrola podatkowa, a w dwa miesiące później postępowanie podatkowe (w tym samym przedmiocie sprawy). Oba postępowania mogą toczyć równolegle, gdyż wniosek złożono wcześniej niż wszczęto postępowanie podatkowe.

Znacznie częściej mamy do czynienia z interpretacjami, które są wydawane z urzędu przez Ministra Finansów. Należy przy tym pamiętać o bardzo ważnym zastrzeżeniu. Minister Finansów dokonuje wykładni konkretnej regulacji podatkowej w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego, który jest podstawą analizy. Innymi słowy, podatnik stosując się do treści ogólnej interpretacji prawa podatkowego musi ocenić, czy w jego konkretnym przypadku występuje taki sam stan faktyczny.

Przykład 4

Minister Finansów (w praktyce Dyrektor Izby Skarbowej) wydał ogólną interpretację prawa podatkowego dotyczącą możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kosztów zaniechanej inwestycji ((„likwidacja” inwestycji (środki trwałe w budowie), która nie została jeszcze zaliczona do ewidencji środków trwałych i nie podlega amortyzowaniu)). Podatnik zastosował wskazane tam rozwiązania do likwidacji środka trwałego ze względu na zmianę profilu działalności. Obie sprawy dotycz...